کریدور زنگزور یک مسیر ترانزیتی بحث‌برانگیز در قفقاز جنوبی است که بعد از جنگ دوم قره‌باغ (پاییز ۲۰۲۰) به یکی از موضوعات ژئوپلیتیکی مهم منطقه تبدیل شد. این کریدور، طبق برداشت باکو و آنکارا، قرار است جمهوری آذربایجان را از طریق خاک ارمنستان به جمهوری خودمختار نخجوان متصل کند و عملاً راه زمینی مستقیم میان جمهوری آذربایجان و ترکیه ایجاد کند.
محل: استان سیونیک (Syunik) در جنوب ارمنستان.
طول تقریبی: حدود ۴۰ تا ۴۵ کیلومتر.
این منطقه مرز مشترکی بین ارمنستان، جمهوری آذربایجان، ایران و نخجوان ایجاد می‌کند.
در بیانیه سه‌جانبه ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰ بین روسیه، ارمنستان و آذربایجان، بندی وجود دارد که به رفع انسداد مسیرهای حمل‌ونقل در منطقه اشاره می‌کند. آذربایجان این بند را به عنوان حق ایجاد "کریدور زنگزور" تفسیر کرده است.
ارمنستان با لفظ «کریدور» مخالف است و آن را به معنای حاکمیت‌زدایی از سیونیک می‌داند. به جای آن، از «مسیر ترانزیتی تحت قوانین ارمنستان» صحبت می‌کند.
برای جمهوری آذربایجان:
ایجاد اتصال مستقیم با نخجوان بدون نیاز به عبور از خاک ایران.
تقویت نقش باکو در شبکه‌های حمل‌ونقل اوراسیا.
برای ترکیه:
ایجاد مسیر زمینی مستقیم به دریای خزر و آسیای مرکزی.
تقویت طرح «جهان تُرک» یا «توران بزرگ».
برای ایران:
نگرانی از حذف نقش ترانزیتی ایران بین آذربایجان و نخجوان.
دغدغه تغییر ژئوپلیتیک مرز ایران-ارمنستان که یک مرز حیاتی برای تهران است.
برای روسیه:
حضور نیروهای مرزبانی روسیه برای کنترل مسیر (طبق توافق).
حفظ نفوذ در قفقاز جنوبی از طریق نظارت بر این گذرگاه.
مخالفت جدی ارمنستان و نگرانی از تهدید تمامیت ارضی‌اش.
ابهام در تفسیر توافق ۲۰۲۰ و نبود نقشه دقیق کریدور.
افزایش تنش‌های مرزی بین آذربایجان و ارمنستان در سیونیک.
رقابت ژئوپلیتیک بین ایران، ترکیه و روسیه برای تأثیرگذاری بر مسیرهای ترانزیتی منطقه.
هنوز کریدور به شکل مورد نظر باکو و آنکارا ایجاد نشده است.
مذاکراتی میان باکو و ایروان با میانجی‌گری روسیه، اتحادیه اروپا و آمریکا ادامه دارد، اما اختلافات بر سر حاکمیت و امنیت مسیر پابرجاست.
پروژه‌های جایگزین مانند مسیر مغری تحت قوانین ارمنستان یا مسیر ایران-نخجوان فعال‌تر شده‌اند.