مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران با اشاره به پیوستگی‌های خشکسالی در پنج سال اخیر، گفت: این دوره از خشک‌سالی‌ها سخت‌ترین خشکسالی ۵۰ سال اخیر است. محسن اردکانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران بابیان اینکه میزان بارندگی‌های استان تهران در پنج سال گذشته به‌صورت علی‌الدوام کمتر از میانگین بارندگی‌های درازمدت بوده است، اظهار کرد: میانگین بارش‌های استان تهران در دوره درازمدت سالانه ۲۸۰ میلی‌متر به ثبت رسیده است حال‌آنکه در پنج سال اخیر میزان بارندگی‌های سالانه تهران کمترین از این میزان و حتی به ۱۹۰ میلی‌متر رسیده و در سال آبی جاری نیز تاکنون تنها ۱۴۰ میلی‌متر بارندگی در استان تهران اتفاق افتاده است.
کاهش بارش، افزایش دما
رئیس مرکز ملی تغییر اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی با هشدار نسبت به روند تغییرات اقلیمی در ایران می‌گوید: اقلیم کشور به‌تدریج در حال تبدیل به اقلیم کشورهای جنوبی‌تر مانند عراق و اردن است و کاهش بارش، افزایش دما و فشار بی‌رویه فعالیت‌های انسانی، شرایطی ایجاد کرده که می‌تواند پایداری سرزمین را تهدید کند. احد وظیفه در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به ناپایداری‌های اقلیمی اخیر در کشورهای منطقه تأکید کرد: پدیده‌هایی مانند بارش برف در مناطق گرم و خشک عربستان مصداق تغییر اقلیم نیستند و تنها نوسانات کوتاه‌مدت اقلیمی به شمار می‌آید که مربوط به عبور یک سامانه یا نفوذ هوای سرد از جنوب است. درواقع شرایط میانگین بلندمدت یک منطقه را نمی‌توان با یک یا چند روز خاص ارزیابی کرد. به گفته وظیفه در تهران نیز هم ممکن است یک سال برف سنگین ببارد و سالی دما به زیر صفر نرود. این‌ها نوسانات کوتاه‌مدتی هستند که نباید با روندهای اقلیمی اشتباه گرفته شود. وی با ذکر مثالی افزود: تهران زمستان سال گذشته در اسفندماه یک هفته دمای منفی پنج یا شش درجه را تجربه کرد، درحالی‌که هفته قبل آن کمینه دما حدود ۴ تا ۸ درجه بود. این تغییرات نشان‌دهنده نوسانات کوتاه‌مدت است البته تغییر اقلیم باعث شده که روندها تغییر کنند. بر همین اساس با نگاه به میانگین ۵۰ سال گذشته، درمجموع سال‌های کم‌بارش بیشتر شده است. وظیفه بابیان اینکه اقلیم از میانگین بلندمدت شرایط جوی و زمینی شکل می‌گیرد، تصریح کرد: نوسانات آب و هوایی کشور ما سالانه به دلیل قرار گرفتن روی فلات ایران و مجاورت با رشته‌کوه‌هایی چون البرز و زاگرس قابل‌توجه است اما تغییرات اقلیمی موجب شده است که روند کلی تغییر کند. تعداد سال‌های کم‌بارش در حال افزایش است، درنتیجه ترسالی‌ها کمتر شده است.
گرم‌ترین سال‌های ثبت‌شده در تاریخ
وی بابیان اینکه ۱۰ سال گذشته از گرم‌ترین سال‌های ثبت‌شده در تاریخ اقلیم جهان بودند، گفت: دمای مناطق قطبی در این دوره در مقایسه با دوران پیش از صنعتی شدن تا ۴ یا ۵ درجه افزایش پیداکرده و میزان یخ‌های قطبی به کمترین حد خود رسیده است. یکی از نشانه‌های مهم تغییر اقلیم، ذوب شدن یخچال‌های طبیعی است.
پرهیز از کشاورزی سنتی
وی با انتقاد از رفتارهای انسانی در مدیریت منابع طبیعی و تأثیر آن بر تسریع تغییرات اقلیمی افزود: فعالیت‌های انسانی مانند کشاورزی سنتی و برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی فشار سنگینی بر اکوسیستم وارد می‌کند. در مناطقی مثل ایران که کشاورزی گسترده و سنتی داریم، مصرف منابع آبی بسیار بالاست. برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی باعث شده که حتی در سال‌هایی که بارش به سطح نرمال هم می‌رسد، بازهم ذخایر آبی کشور کاهش پیدا کند این در حالی است که در برخی کشورها، میزان برداشت آب از منابع طبیعی بیشتر از ۲۰ درصد ظرفیت تجدید پذیر آن‌ها نیست و به همین دلیل، اقلیم آن مناطق پایدارتر باقی‌مانده است.
حرکت اقلیم ایران به سمت عراق
تغییرات اقلیمی به‌گونه‌ای عمل می‌کند که اقلیم کشورهای شمالی‌تر به سمت ویژگی‌های اقلیمی کشورهای جنوبی‌تر حرکت کند. به‌عنوان‌مثال ایران که پیش‌تر میانگین بارندگی سالانه‌اش حدود ۲۵۰ میلی‌متر بود، اکنون به‌تدریج در حال نزدیک شدن به شرایط اقلیمی عراق است که بارندگی‌اش حدود ۱۵۰ میلی‌متر است. عراق نیز ممکن است در آینده شرایطی مشابه اردن پیدا کند که اقلیم مشک‌تری دارد. کلاس اقلیمی ایران به سمت اقلیم عراق حرکت می‌کند. شرایط اقلیمی محدودتر و خشن‌تر جنوبی به عرض‌های شمالی‌تر می‌رسد، یعنی عرض‌های جغرافیایی مشک‌تر، در حال گسترش به شمال هستند.
افت چندین میلیارد مترمکعب منابع آبی تجدید پذیر
وی با اشاره به داده‌های اقلیمی ۵۰ سال گذشته گفت: میانگین بارش ایران از حدود ۲۵۰ تا ۲۶۰ میلی‌متر درگذشته، در دهه اخیر به حدود ۲۰۰ میلی‌متر کاهش‌یافته است. این کاهش ۵۰ میلی‌متری در سطح سرزمینی معادل یک‌میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومترمربع، به معنای افت چندین میلیارد مترمکعب منابع آبی تجدید پذیر است. هر درجه افزایش دما، باعث افزایش تبخیر به میزان ۷ درصد می‌شود.